Acupunctuur is een onderdeel van een behandelmethode die stamt uit de traditionele Chinese geneeskunde. Hierbij worden naalden op zogenaamde acupunctuurpunten in het lichaam gestoken. De methode bestaat al meer dan 3500 jaar en is nauw verbonden met Chinese filosofie. Sinds de bronstijd worden metalen naalden gebruikt. Voor die tijd gebruikte men naalden van steen. Naast de klassieke acupunctuur met naalden, bestaat ook elektro-acupunctuur, waarbij er een zwakke elektrische stroom door de naalden loopt, en laseracupunctuur, waarbij geen naalden worden gebruikt, maar men een lage intensiteit laserlicht op de gebruikelijke plaatsen straalt.
Traditionele acupunctuur, zoals deze nu toegepast wordt, bestaat uit het inbrengen van roestvrijstalen naalden in verschillende delen van het lichaam. Bij moderne toepassing kan eventueel een laagfrequente wisselstroom op de naalden aangebracht worden om een grotere stimulatie te geven. In de traditionele acupunctuur wordt meestal een combinatie van punten gebruikt.
Traditionele Chinese geneeskunde is gebaseerd op (onder meer) de volgende uitgangspunten:
Levensenergie (chi of qi) circuleert door 14 kanalen, meridianen genoemd, die vertakkingen hebben naar alle organen en lichaamsfuncties. Ziekte wordt toegeschreven aan een uit het evenwicht zijn of storing van chi. Met praktijken zoals acupunctuur en qi gong probeert men dit evenwicht te herstellen.
Acupunctuur is op meerdere vlakken in de geneeskunde te gebruiken. Voorbeelden zijn te vinden in de in 2003 gepubliceerde lijst van de Wereld Gezondheids Organisatie. In deze lijst staan ziektes, symptomen en condities gepubliceerd waarvoor acupunctuur bewezen heeft dat het een effectieve behandelwijze kan zijn:
Acute bacillaire dysenterie Bijeffecten van radiotherapie en/of chemotherapie Een loopneus vanwege een allergie Biliaire koliekpijn Depressie Essentiële hoge bloeddruk Hoofdpijn Leukopenie Primaire Dysmenorroe Primaire lage bloeddruk Koliekpijn aan de nieren Reumatoïde artritis Verstuikingen Beroertes Misselijkheid en overgeven, inclusief ochtend misselijkheid Pijn in het epigastrium, gezicht, nek, tennisarm, onderrug, knie Pijn tijdens een tandheelkundige behandeling en na operaties. Het op gang brengen van een bevalling en correctie bij een verkeerde ligging van de foetus Ontsteking van het weefsel rond de schouder Sciatica 